Terwijl het gedegen internationale onderzoek zich de afgelopen decennia opstapelt over hoe krachtig een plantaardig eetpatroon is tegen overgewicht, diabetes, hart- vaatziekten en kanker, maakt ónze overheid de groenten en het fruit duurder. Het is de wereld op z’n kop.

Door: Annemarie de Vries-Postma voor Pioniers Magazine, jan/feb/mrt 2019. Lees het oorspronkelijke artikel hier. 

‘Onder aan de streep gaat de Nederlandse consument er niet op achteruit hoor’, luidt de mantra. Maar, daar gáát het toch helemaal niet om? Het gaat om het signaal dat je ermee afgeeft: Gezond eten wordt duurder; je gezondheid in eigen hand nemen dus ook. En dat in een tijd waarin de overheid tegelijkertijd investeert in onderzoek naar leefstijl als medicijn (wat op zich trouwens absurd is want al dat onderzoek is in de VS allang gedaan, maar daarover een andere keer meer).

Helemaal als je het volgende bedenkt: als het gaat om het opvolgen van algemene voedingslijnen, is de Nederlander best gedwee: 50% at volgens recent Nederlands onderzoek elke dag braaf 200 gram groenten, 70% at volkorenboterhammetjes en 74% gebruikte onverzadigde vetten. Mensen dronken echter wel meer alcohol dan de voedingsrichtlijn adviseerde (60%), aten veel te veel vlees en zuivel (67%) en teveel zout (60%). Laten nou juist díe 3 dingen  zich uitstekend lenen voor ingrijpen van de overheid met bijvoorbeeld prijsmaatregelen en dwingende normen.

Leefstijlgeneeskunde is politiek

Het duurder maken van die producten was toch veel logischer geweest? Logisch dat steeds meer mensen denken: “Doe mij maar een maagverkleining, want mijn leefstijl veranderen is mij te ingewikkeld en te duur. Groenten heb ik bovendien eigenlijk nooit echt gelust’. Ondertussen  heeft meer dan de helft van de Nederlanders een chronische ziekte en komt er ieder jaar een volle Arena aan diabetespatiënten bij. Maar, het is maar weer bewezen: leefstijlgeneeskunde is politiek – en geen zorg. Het is werkelijk nergens in ingebed en mist elk geloofwaardig kader.

Slechte producten duurder maken (slecht voor mens en milieu) zou getuigen van tenminste een béétje oprechte zorg om de volksgezondheid en het milieu (dierenwelzijn noem ik maar niet eens, want daar heeft – zo blijkt steeds maar weer-  onze regering volkomen maling aan; wij leven wat dat betreft in een volstrekt onethisch land). Dus eigenlijk gewoon: belasting op “onttrokken waarde”. Iets waar heel veel intelligente mensen al jaren voor pleiten, en waarover  wijlen grootmeester-ondernemer en visionair Eckart Wintzen het ruim 10 jaar geleden al had.

Pappen en nathouden

En zou dit, gezien alle volksgezondheids- én milieuproblematiek, niet hetzelfde moeten zijn met voeding? Belasting op “onttrokken waarde” (wat maakt ons zwaarlijvig en chronisch ziek én is slecht voor het milieu?) en de gezonde producten goedkoper maken. De gezondheid van de mens staat immers niet op zichzelf, maar is onlosmakelijk verbonden met alles om ons heen; het milieu, de natuur, de aarde en de dieren. Je slaat daarmee dus vele vliegen in één klap. Waarom gebeurt dat dan toch steeds maar niet? Waarom steeds maar weer dat laffe pappen en nathouden en niet doorpakken met maatregelen die werkelijk een verschil kunnen maken?

Waarom niet doorpakken met maatregelen die werkelijk een verschil kunnen maken?

Als je naar Netflix kijkt, dan zie je steeds meer series die gaan over het einde der tijden. Er lijkt elke maand wel een serie of film bij te komen waarbij het einde van de wereld centraal staat. Neem “12 Monkeys”, die gaat over een tijdreiziger die de zware taak krijgt terug te keren naar het heden om zo de plaag die de mensheid verwoest een halt toe te roepen. Of “War of the worlds” waarin buitenaards gespuis de aarde komt vernietigen. Of “Cloverfield” waar de wereld gesloopt wordt door een gigantisch monster. Of “Under the Dome”, waarin mensen onder een glazen stolp moeten gaan leven vanwege vervuiling en straling daarbuiten.

Fictie? Ik zou het niet te hard roepen. Eerder het op een zeker moment logische gevolg van menselijke arrogantie, gulzigheid, zelfoverschatting, gebrek aan compassie en totale onkunde. De “plaag”, het “gespuis”, het “ gigantische monster” komt niet van buitenaf maar dat zijn wíj. Net als de Maya’s en de Inca’s zijn wij, kijk naar de bosbranden in Australië, Brazilië en Californië, hard op weg met het om zeep brengen van onze eigen leefwereld.

China: schrijnend voorbeeld

Neem, als schrijnend voorbeeld, China. Men heeft daar bijvoorbeeld een duizelingwekkend snel groeiende (vee-) industrie maar … géén schone lucht meer om in te ademen en het hoogste percentage longkanker en astma ter wereld. Heel Azië begint een open riool te worden als het om gezondheid gaat. 35 miljoen van de 58 miljoen mensen die er jaarlijks sterven in Azië, bezwijken momenteel aan chronische ziekten zoals kanker, astma, diabetes en hartziekten. De belangrijke chronische killers zijn: hartaandoeningen (17,5 miljoen), kanker (7 miljoen), en ademhalingsstoornissen (4 miljoen). Gefeliciteerd met al je reusachtige mega varkensstallen,miljoenen omzetten, en je “welvaart” zou ik zeggen.

7 van de 10 mensen die de komende jaren aan chronische ziekten overlijden, komen uit Azië of het gebied van de Stille Zuidzee. In Aziatische landen, als Pakistan en India, sterft de helft van de mensen aan een chronische ziekte. Maar China, Indonesië en Iran staan met stip bovenaan: daar loopt dat cijfer zelfs op tot 70% van het totale dodental. In China blijken de voornaamste oorzaken: de gestegen vleesconsumptie, teveel roken en te weinig beweging. Chinezen consumeren een kwart van het vlees in de wereld (!), hoofdzakelijk varkensvlees.

De Chinese regering heeft bepaald dat er in China in 2030 maar liefst 50% minder vlees geconsumeerd moet gaan worden.

En ethische bezwaren? Die kennen Chinezen niet. Zelfs de meest intelligente Chinezen die ik ken (onder wie mijn Chinese arts) beginnen hard te lachen als ik zeg dat ik geen dieren eet. Chinezen hebben, als het om dieren en hun leefomgeving gaat, weinig ethische of religieuze bezwaren, wat eerder heeft geleid tot losse GMO-wetgeving. China is het toonbeeld van hoe desastreus voor de wereld een gebrek aan compassie is én hoe de totale afwezigheid van een ethisch kompas het ontwikkelen van werkelijke visie in de weg staat.

Wat heb je aan een stukje vlees als je niet meer kunt ademen?

Valt er ook iets te leren van China? Ja, vooral hoe het niet moet natuurlijk. Maar er is nog iets. Want, ondanks de buitensporige gezondheidsproblematiek en niet meer te hanteren ziektekosten met name dus door de stijging van de consumptie van vlees, is er geen land ter wereld dat ineens zoveel investeert in plantaardige vleesvervangers en kweekvlees.

Het noorden van China heeft namelijk te maken met snel zakkende grondwater-peilen door landbouw voor vleesproductie, en kweekvlees belooft 96% minder waterverbruik. Ook moet China nu grote hoeveelheden veevoeder importeren omdat er niet genoeg vruchtbaar land voor handen is, en kweekvlees belooft 99% minder landverbruik. Daarbij kan het steeds groter wordende mestprobleem, en de daaraan verwante vervuiling, deels opgelost worden. En ook kan het gebruik van antibiotica sterk verminderd worden, ook bepaald niet geheel onbelangrijk voor China omdat het voorop loopt met anti-microbiële resistentie.

Het is niet verbazingwekkend dat de Chinese regering nu heeft bepaald dat er in China in 2030 maar liefst 50% minder vlees geconsumeerd moet gaan worden. Het begint kennelijk eindelijk te dagen dat je niets aan een stukje vlees tussen je chopsticks hebt, als je niet meer kunt ademen of als je inmiddels al bezweken bent aan diabetes, hartfalen of kanker.

Terug naar ons land. Wat zien we hier? Een president die maar blijft zeggen: “We hebben een sterke zuivel- en vleesindustrie, en daarmee een sterk en práchtig exportproduct. We groeien economisch prachtig, en gaan er in koopkracht op vooruit’.  Ondertussen is Nederland één grote megastal en slachterij geworden. Kan ook niet anders. Want Nederland is een klein landje maar toch de tweede (!) landbouwexporteur (vlees, melk, zuivel, bloemen) ter wereld.

Elke dag worden er in Nederland  bijna 2 miljoen dieren geslacht. Het meeste daarvan is ook nog eens bedoeld voor de export. Hiermee heeft Nederland als klein landje een onevenredig grote ecologische foodprint.

Dat is niet iets om trots op te zijn maar om je héél ernstig zorgen over te maken. Nederland is één groot concentratie- en vernietigingskamp geworden: per jaar worden er in Nederland 650 miljoen dieren geslacht. Dat zijn  bijna 2 miljoen dieren per dag. Het meeste daarvan is ook nog eens bedoeld voor de export. Haal eens diep adem, zet een kopje thee en laat dit getal eens écht op je inwerken. En bedenk eens wat voor een onevenredig grote ecologische foodprint wij als klein land hebben. Bedenk eens wat dit met onze leefomgeving doet, wat een slecht en beschadigd ‘klimaat’ hiermee is gecreëerd voor ons om in te leven. Het leed, de dood en het verderf en de vervuiling is overal om ons heen.

Hoe Nederland de slag mist

Nederland wil, net als België, maar blijven concurreren met landen die hier juist – bewézen – aan ten onder gaan qua volksgezondheid en milieu, en daarom wél allang zoeken naar plantaardige alternatieven en bezig zijn met een eiwittransitie.

Die slag missen Nederland (en België) finaal. We móeten niet concurreren met vlees (dieren), maar met plantaardige eiwitten, want dát is waar China momenteel op inzet! En Nederland is bij uitstek een land dat het meeste strategische voordeel kan hebben van deze innovatie in de vleesindustrie. Maar Rutte lijkt het níet te zien en maakt er geen prioriteit van. Hij zou van Nederland dé innovatie hotspot kunnen maken. Maar nee hoor, hij blijft doorgaan op een doodlopende weg en blijft met een glimlach vlees en zuivel als ‘prachtige exportproducten promoten’.

Rutte zou van Nederland dé innovatie hotspot kunnen maken.

Je zou het, met alles wat we inmiddels weten over de impact van dierlijke eiwitten op onze gezondheid en het milieu, eigenlijk bijna ‘diabolisch’ mogen noemen. Want doordat hij deze onzin blijft verkondigen dringt de robuuste internationale wetenschappelijke consensus over de schadelijke gezondheidseffecten van vlees en zuivel ook maar zo moeizaam door in ons landje. En wordt er hierover tot op de dag van vandaag steeds maar weer verwarring gezaaid, en worden er bewust misleidende boodschappen de wereld in gestuurd. Alles om de BV Nederland draaiende te houden. Zelfs hoogleraren lenen zich hiervoor. Want stel je toch eens voor dat ze van Friesland Campina of Unilever (die beide warmpjes in bed liggen met Wageningen University) geen subsidies meer krijgen om hun onderzoekjes te kunnen doen…

Bijna 60% van de hoogleraren op de Wageningen University zegt dat het binnenhalen van financiering doorslaggevend is bij het bepalen van hun onderzoeksonderwerpen.

Het wordt steeds minder vanzelfsprekend dat een hoogleraar zijn onderzoek krijgt gefinancierd uit de eigen middelen van de universiteit. Dat budget slinkt en voor een hoogleraar is het aantrekken van extern geld dan ook erg belangrijk geworden. Bijna 60% van de hoogleraren op de Wageningen University zegt dat het binnenhalen van financiering zelfs doorslaggevend is bij het bepalen van hun onderzoeksonderwerpen. Dit blijkt uit een enquête van Follow the Money onder 180 hoogleraren van deze universiteit waarop 46 hoogleraren reageerden. ‘Er is een enorme druk om financiering binnen te halen’.

Wetenschappelijke feiten en andere belangen

In zo’n land leven wij. Wat betekent dat het niet – zoals onze president ons maar wil laten geloven- góed gaat met Nederland, maar dat wij een ontwikkelingsland aan het worden zijn op het gebied van werkelijke wetenschap, medische gezondheidszorg en voedingsrichtlijnen.

Een plantaardig eetpatroon is het enige eetpatroon waarvan ooit bewezen is dat het werkt tegen hart- en vaatziekten.

Hoezeer men ons ook wil doen laten geloven dat er op voedingswetenschappelijk gebied nog niet zoveel bekend is, of er veel tegenstrijdigheden bestaan etc. is niets minder waar. De wetenschappelijke feiten zijn namelijk (al 30 jaar) dit: een onbewerkt en plantaardig eetpatroon is het enige bewezen effectieve eetpatroon tegen hart- en vaatziekten en werkt het beste bij diabetes type 2 en obesitas (JAMA Intern Med. 2016, Mingyang Song, MD et. Al.).

Het blijkt zelfs tot 2 keer zoveel gewichtsverlies te leiden als de traditionele anti-diabetes diëten en de insulinegevoeligheid te verhogen (Nutrients 2016, Kahleova et al). Je zou toch verwachten dat een dergelijk eetpatroon dan wordt aanbevolen als meest gunstige voor de volksgezondheid en niet de Schijf van Vijf? Je mag toch verwachten dat beslissingen van onze overheid gebaseerd zijn op déze kennis – helemaal als dit conclusies zijn van decennialang gedegen onderzoek van eerste garnituur artsen, specialisten en wetenschappers op dit gebied (onder wie echt geen Nederlanders) in de wereld?

Dat gebeurt dus niet. Gewoonweg omdat er teveel belangen spelen. Welvaart voor welzijn, is het adagium hier. Want, nog zo’n mooi voorbeeld, neem ook de voeding in de Nederlandse revalidatiecentra, verpleeghuizen en ziekenhuizen. Ook díe is natuurlijk niet voor niets zo slecht. We leven in een op gezondheidsgebied volkomen gecorrumpeerd land. Want je zou toch denken dat op plaatsen waar mensen liggen die al zíek zijn een bewezen effectief (dus onbewerkt plantaardig) eten wordt geserveerd en voorgeschreven? En niet dat ze daar juist precies de voeding krijgen die een intrinsiek onderdeel is geweest bij het ontstaan van hun gezondheidsproblematiek? Dit is ook in lijn met de aanbevelingen van de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO). Ook zij hanteren, op basis van wetenschappelijk bewijs, het standpunt dat een voedingspatroon met dierlijke voedingsmiddelen diabetes type 2, darmkanker en hart- en vaatziekten veroorzaakt.

Welvaart voor welzijn, is het adagium hier.

Ons land loopt vollédig achter de wetenschappelijke feiten aan. Enkel en alleen vanuit politieke en economische belangen; de vlees- en zuivelindustrie bepaalt hier immers 15% van ons bruto nationaal product, er zijn dus veel belangen mee gemoeid. Nederland is een handelsland. Men is hier dan ook niet zozeer bezig met wat het gezondst is voor óns, of voor de aarde, maar wat het beste is voor de BV Nederland.

Geen wetenschap maar marketing

Ondertussen razen andere landen ons in duizelingwekkend tempo voorbij. Zo beveelt het meest toonaangevende medische orgaan in de wereld de ‘American Medical Association’ (AMA), waar meer dan 200.000 artsen en specialisten bij zijn aangesloten, Amerikaanse ziekenhuizen aan om hun patiënten enkel nog plantaardige maaltijden te serveren en adviseren, en dus vlees, vis, melk én eieren uit het dieet verwijderen.

Het Amerikaanse college van cardiologen (‘American College of Cardiology’) publiceerde onlangs eveneens nieuwe richtlijnen. Ook deze zetten ziekenhuizen aan om de voeding voor patiënten te veranderen in gezonde plantaardige maaltijden, en alle vleeswaren te verwijderen uit de menu’s.

In navolging van deze gezaghebbende Amerikaanse artsen organisaties, heeft men in andere landen dezelfde richtlijnen overgenomen. Dit zijn de Bundesärztenkammer in Duitsland, en in Canada heeft de overheid in de New Draft Food Guide 2017 zuivel als aparte voedingsgroep verwijderd uit de Canadese schijf-van-vijf. En terecht! Als ziekenhuizen, revalidatiecentra en verpleeghuizen hun missie willen waarmaken en de gezondheid willen bevorderen, moet het voedsel dat ze aanbieden die missie ook weerspiegelen.

Hetzelfde met ons obesitas en diabetesprobleem. Meer dan 50% van de Nederlanders heeft overgewicht, en er komt elk jaar een volle Arena aan nieuwe diabetes-patiënten bij! Oh zó zorgwekkend allemaal, daar moet iets echt aan gebeuren! Ah… weet je wát we doen? We maken de groenten en het fruit duurder! We sturen de burger weer even het bos in met een kersvers tenenkrommend, misleidend flauwekul spotje van het Voedingscentrum dat je “beter kip kunt eten in plaats van ham” (al gezien? Het is werkelijk te betuttelend voor woorden en mist elke wetenschappelijke basis). En ondertussen blijven we – waar en wanneer we maar kunnen – doodgemoedereerd, volkomen tegen de stand van de wetenschap in,  vlees en zuivel promoten als zogenaamd “gezonde producten”…

Ik zeg het nog maar eens beste lezers: “Zuivel en vlees zijn goed voor de gezondheid” is geen wetenschap, maar marketing.

Een gezond, plantaardig, 2020 allemaal!

Meer artikelen van mij vind je hier.